1. ELEKTROD
TUNGSTEN (GTAW)
Dalam proses GTAW perkataan tungsten adalah rujukan daripada unsur asli dan terdiri dari berbagai campuran pancalogam (alloy) pada elektrod tungsten.Ia adalah bahan tanpa gunahabis dimana ia tidak cair bersama logam kimpal sepertimana yang terjadi pada kimpalan SMAW,GMAW dan SAW,yang menggunakan logam penambah.Tahap kecairan ialah 3392⁰C dan takat lebur ialah 3410⁰C.
Terdapat lima(5) jenis elektrod tungsten yang digunakan untuk TIG.Elektrod ini dibuat 150mm panjang dan bergarispusat 1.2mm – 5.0mm yang mana ia mempunyai sukatan arus minima dan miksima pada tiap-tiap jenis elektrod.
1.1 Pengenalan elektrod
Elektrod tungsten terdapat berbagai warna kod dan diiktirafkan oleh AWS.
Sila lihat jadual di bawah ini:
AWS klasifikasi
|
Warna
|
Kandungan alloy
|
Pengoksidanan alloy
|
EWP
|
Hijau
|
-
|
-
|
EWTh-1
|
Kuning
|
Thorium
|
ThO2
|
EWTh-2
|
Merah
|
Thorium
|
ThO2
|
EWTh-3
|
Biru
|
Thorium
|
ThO2
|
EWZr
|
coklat
|
Zicronium
|
ZrO2
|
EWG
|
Kelabu
|
-
|
-
|
EWCe-2
|
Orange
|
Cerium
|
CeO2
|
EWLa-1
|
Hitam
|
Lanthanum
|
aO3L
|
Jadual 1 .Jenis-jenis elektrod
1.2 Persedian
hujung elektrod tungsten
i.
Hujung elektrod hendaklah dicanai dengan cermat untuk
mendapatkan hujungn mata yang betul.Pastikan tanda tempat pencanai itu diputar
mengikut sepanjang tirusan.
ii.
Untuk kimpalan arus terus hujung elektrod hendaklah
tajam.Panjang tirusan pada tiap-tiap saiz elektrod hingga bergarispusat 3.2mm
ialah 3 kali garispusat elektrod berkenaan dan 3.2mm keatas ialah 2 kali
garispusat elektrod
Bagi kimpalan AC hujungmatanya hendaklah dibulatkan
Rajah 1 . Penyediaan elektrod
tungsten
1.3 Pemilihan
elektrod
i.
Ketebalan logam asas
ii.
Penggunaan gas pelindung
iii.
Arus bagi kekutuban ( polarity )
iv.
Reka bentuk sambungan
v.
Kedudukan sambungan
2 ROD PENAMBAH / FILLER
ROD
Rod penambah digunakan dalam proses GTAW dan ianya
mestilah mempunyai kualiti yang tinggi.
Bagi tujuan itu,pengeluar rod penambah mestilah
menggunakan mesin dan proses yang sesuai serta pemeriksa yang teliti,rod
penambah mempunyai saiz
Contoh : Diameter 1.6mm, diameter 2.4mm dan diameter
3.2mm.
2.1 Faktor-faktor
pemilihan rod penambah
i.
Kandungan kimia
ii.
Bahan mekinikal
iii.
Ketahanan daya takitan
iv.
Saiz bijian / grain
size
v.
Kecacatan dalaman
vi.
Kekotoran yang terhad / sedikit
Di bawah ini menunjukan spesificasi bagi AWS( America
welding society ) bagi jenis logam yang hendak dikimpal dan rod penambah yang
digunakan.
Metal
|
AWS Specification
|
Classification
|
Copper alloys
|
A5.7
|
ERCu, ERCuSi-A, ERCuAI-A1
|
Stainless steel
|
A5.9
|
ER308, ER309, EC409, ER2209
|
Aluminium alloys
|
A5.10
|
ER1100, ER2319, ER4043, ER5356
|
Nickel alloys
|
A5.14
|
ERNi-1, ERNiCr-3, ERNiCrMo-3
|
Titanium alloys
|
A5.16
|
ERTi-1, ERTi-5, ERTi-6ELI, ERTi-15
|
Carbon steel alloys
|
A5.18
|
ER70S-2, ER70S-3, ER70S-6
|
Magnesium alloys
|
A5.19
|
ERAZ101A, ERAZ61A, EREZ33A
|
Zicronium alloys
|
A5.24
|
ERZr-2, ERZr-3, ERZr-4
|
Jadual 2 . Jenis-jenis rod penambah
3. PERALATAN DAN ALAT TAMBAH GTAW
3.1 Mesin
GTAW
Dalam proses
pengimpalan GTAW terdapat :
2. Arus AC
dan DC atau menggunakan rectified
atau stick welding.
3. Remote control.
5.
Automatic
stop – start switch.
6. Mesin
kimpalan GTAW menggunakan sistem penyejuk secara kipas dan secara air
7. Dan
berbagai lagi yang terdapat dalam mesin kimpal GTAW
3.2 Torch Holder
Berpandukan
kepada duty cycle kedudukan bagi
sesuatu mesin
i.
Duty
cycle 100 % 100
Amp
ii.
Duty
cycle 80 % 200 Amp
iii.
Duty
cycle 60 % 300 Amp
Ia juga bergantung kepada diameter
elektrod tungsten dan corak sambungan
Rajah 3. Torch
holder yang menggunakan penyejuk air
Gambarajah diatas adalah bahagian yang terdapat di dalam torch yang
Mana
perlu diketahui bagi menjaga dan menggunakan dengan selamat.
3.3 Muncung Nozzle
Kebanyakan nozzle
diperbuat daripada ceramik yang saiznya diantara 6.5mm
Bagi air-cooled torch dan 10mm bagi water cooled torch. Tujuan adalah
menyalurkan gas yang mencukupi serta melindungi sambungan dari udara luar serta
memperbaiki kekuatan sambungan. Gas juga mengelakan dari berlakunya kepanasan
yang berulang kali yang mana boleh menyebabkan kimpalan rapuh.
a. Penjagaan
muncung nozzle
i.
Nozzle mestilah
dielakkan dari dijatuh atau terjatuh.
iii.
Pastikan torch
dan nozzle sentiasa selamat.
b. Pemilihan
nozzle
i.
Bergantung pada jenis atau bentuk sambungan.
ii.
Penggunaan tungsten dari segi saiznya.
iii.
Tempat atau larian yang hendak dilakukan.
iv.
Sedikit sebanyak bergantung pada kedudukan sambungan.
Jadual saranan
pengunaan tungsten elektrod dan nozzel
serta arus.
Elektrod
Diameter
|
Gas Cup
|
DC ,AMP
|
|
DCEN
|
DCEP
|
||
1.6mm
|
3/8”
|
70 - 150
|
10-20
|
2.4mm
|
1/2"
|
150-250
|
15-30
|
3.2mm
|
1/2”
|
250-400
|
25-40
|
Jadual 3. Pengunaan tungsten elektrod dan nozzle serta arus
4.
GAS
PELINDUNG
Gas pelindung bertujuan melindungi elektrod dan kolam cairan
daripada dijangkiti oleh udara luar yang mana boleh menjejaskan kualiti
sambungan. Terdapat juga penggunaan back-up gas yang dapat melindungi di
sebelah bahagian bawa sambungan (penetration).Kebiasaannya dalam mengimpal
penembusan bagi plat tahan karat.Proses ini dikenali sebagai purging.
1.1 Gas
pelindung
Gas pelindung
yang digunakan dalam proses ini adalah:
a. Argon
b. Helium
c. Argon-helium
d. Argon-hidrogen
a. Argon
i.
Ketulinannya 99.95%.
ii.
Lembut serta dan bunyi arkanya agak perlahan..
iii.
Proses pembersihan yang baik.
iv.
Kadar pengaliran yang rendah untuk kadar pelindungan.
v.
Mudah mengawal arka.
vi.
Pengawasan berterusan.
b. Helium
i.
Adalah inert gas.
ii.
99.99% ketulinnya.
iii.
Ketelusan yang dalam (penetration).
iv.
Kelajuan yang pantas.
v.
Tindakan dari H.A.Z. adalah kurang.
c. Argon-helium
i.
80% argon manakala 20% adalah helium.
ii.
Stabil bagi proses
heat input .
iii.
Sesuai bagi kerja umum keluli kalis karat dan keluli
tanpa karbon.
d. Argon-hidrogen
i.
15% hidrogen dan 85% argon.
ii.
Berguna untuk kebersihan.
iii.
Kebanyakannya digunakan untuk kerja khas seperti logam
nipis.
4..2
Pengaliran Gas
Faktor-faktor
pengaliran gas
i.
Jenis gas yang digunakan.
ii.
Jarak diantara gas dengan nozzel untuk sesuatu kerja.
iii.
Corak sambungan.
iv.
Saiz kolam cairan kimpalan.
v.
Arus kimpalan.
vi.
Kedudukan sambungan.
vii.
Jenis logam atau alloy yang hendak di kimpal.
No comments:
Post a Comment